آزمون بینایی- حرکتی بندرگشتالت

آزمون بینایی- حرکتی بندرگشتالت

 آزمون بینایی- حرکتی بندر گشتالت (بندر، 1938، 1946)، که بر مبنای مکتب روان شناسی گشتالت تهیه شده از یک مبنای نظری مشخص برخوردار است. اصولاً جهت گیری رویکرد گشتالت برای مطالعه پدیده ادراک، به سرعت به همه جنبه های نظریه پردازی روان شناختی گسترش یافت. به طور خلاصه اساس نظری این رویکرد این بود که وقایع فقط می توانند با مطالعه آنها به صورت کلی ادراک شوند و نه از طریق مطالعه عناصر منفرد تشکیل دهنده آنها، زیرا با جداسازی اجزا از یک کل، یکپارچگی عناصر تشکیل دهنده آن از بین خواهد رفت.
بندر (1938) مهارت ادراکی حرکتی – بینایی کودکان کم سن و سال را از دیدگاه گشتالت مورد مطالعه قرار داد و متوجه شد وقتی به این کودکان نقاشیهایی از شکلهای ناقص و الگوهای ساده دیگر نشان داده شود، قدرت ادراک آنها از "کل ها" و روابط بین پدیده ها به تدریج رشد می کند. بندر با استدلال به این صورت که تمامی رشد روان شناختی فرد در این جنبه خاص از عملکرد منعکس شده است، مطرح کرد که سطح کلی مهارت ذهنی را می توان از عملکرد ادراکی حرکتی – بینایی مورد ارزیابی قرار داد. وی ساخت مواد آزمون خود را بر اساس همین فرض بنا نهاد.
آزمون بندر گشتالت از 9 کارت به ابعاد 16 در 11 سانتی متر، تشکیل شده، که هر یک از آنها دربرگیرنده یکی از الگوهای اصلی به کار برده شده در مطالعات پژوهشی بنیادی گشتالت درباره ادراک است. کارتها یک به یک به آزمودنی نشان داده و از وی خواسته می شود تا الگوها را روی یک صفحه کاغذ سفید به ابعاد 28 در 22 سانتی متر رسم کند. بندر (1946) اصولاً نقاشیها را طبق این اصل که "در پاسخ به الگوهای محرک معین ارایه شده، هر گونه انحراف در کل ارگانیزم در الگوهای نهایی حسی – حرکتی منعکس خواهد شد" تعبیر و تفسیر می کرد (ص4). بندر نمونه های (الف) پاسخهای کودکان عادی در سطوح سنی مختلف و (ب) الگوهای پاسخ گروههای مختلف بیماران روانی را که فکر می کرد با این ابزار قابل شناسایی هستند، برای آزمون خود معرفی کرد. فرض او بر این بود که آسیبهای روان شناختی به وسیله ضربه دوره اولیه کودکی ایجاد می شود، که در نتیجه مانع به تکامل رسیدن رشد توانایی دریافت، [ادراک] گشتالت یا "کل" خواهد شد.
گرچه جای بحث دارد که هر گونه نمره گذاری پاسخهای آزمون بندر - گشتالت با تأکید بر دیدگاه نظری گشتالت (اینکه یک "کل" بیش از مجموعه اجزای تشکیل دهنده آن است) تناقض خواهد داشت، بندر (1938) با استفاده از پاسخهای کودکان به کارتهای آزمون، برای اندازه گیری سطح رسش کودکان، در واقع، یک طرح نمره گذاری تجربی ارایه داد. در مورد این آزمون چندین نظام نمره گذاری دیگر، هم برای بزرگسالان (هات، 1977؛ پاسکال و ساتل، 1951) و هم برای کودکان (کوپیتز، 1975، 1963) تهیه شده است. 

آزمون دیداری – حرکتی بندر گشتالت

آزمون دیداری – حرکتی بندر گشتالت

  آزمون بندر – گشتالت، توسط لورتا بندر در سال 1938 برا‌ی ارزیابی سطح بالیدگی ادراکی – حرکتی کودکان طرح‌‌ریزی شد. این آزمون، مرکب است از 9 طرح جداگانه که هر یک در یک زمینه سفید روی کارتی جداگانه چاپ شده است. این طرح‌ها از طرح‌های مورد استفاده ورتهایمر در روان‌شناسی گشتالت اقتباس شده است.

کاربرد آزمون

  آزمون بندر، علاوه بر کاربرد اصلی خود یعنی تشخیص آسیب مغزی، کاربرد‌های مهم دیگری هم دارد. در مورد جامعه کودکان، برای سنجش آمادگی کودکان برای ورود به دبستان، پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی، ‌تشخیص کودکان دچار اختلال خواندن و ناتوانی یادگیری، ارزشیابی مشکلات هیجانی، مطالعه نارسایی‌های رشدی و همچنین به عنوان یک آزمون هوشی غیرکلامی به‌کار بسته شده است. در مورد نوجوانان و بزرگسالان، آزمون بندر برای تشخیص آسیب مغزی و به عنوان یک آزمون فرافکن برای سنجش ویژگی‌های شخصیتی مفید شناخته شده است.

روش اجرای آزمون

  آزمایش‌کننده، یک برگ کاغذ A4 بی‌خط، یک مداد و یک مداد‌پاک‌کن در اختیار آزمودنی می‌گذارد. سپس کارت‌ها را یکی پس از دیگری روی میز مقابل آزمودنی قرار می‌دهد و از او می‌خواهد که از روی آنها بکشد. برای این کار آزمایش‌کننده می‌گوید:«می‌خواهم که شما از روی این شکل‌ها به هر خوبی که می‌توانید بکشید. آن را هر طور که برایتان بهتر است انجام دهید. این یک امتحان نقاشی نیست، اما سعی کن شکل‌ها را طوری بکشی که کاملا شبیه تصویر روی کارت شود.»

  آزمایش‌کننده، در جریان اجرای آزمون هیچ‌گونه راهنمایی یا اظهارنظر نمی‌کند و در برابر سوال‌های آزمودنی نباید به او پاسخ مشخص و راهنمایی‌کننده‌ای بدهد. پرسش زیاد آزمودنی احتمالا ممکن است نشانگر گرایش وی به کمال‌گرایی، نیاز به جلب توجه و یا وسواس باشد. آزمودنی مجاز به چرخاندن کارت‌ها نیست و در ‌صورت انجام این‌ کار، آزمایش‌کننده باید آن را به حالت مستقیم برگرداند و به او تذکر دهد. گرچه در ابتدا یک برگ کاغذ به آزمودنی داده می‌شود، اما او می‌تواند از هر چند برگی که لازم دارد استفاده کند. در این آزمون محدودیت زمانی وجود ندارد، اما زمان صرف‌شده برای تمام کردن کارت‌ها را باید یادداشت کرد؛ زیرا ارزش تشخیصی مهمی دارد. هنگام اجرای آزمون، رفتارهایی مانند خستگی، بی‌توجهی، شتابزدگی، نکته‌سنجی زیاد، اظهار نارضایتی، ضعف یا هماهنگی حرکتی، چرخش تصاویر، اشکال در دیدن تصاویر و سایر رفتارهای مهم باید ثبت شوند و هنگام تغییر مورد توجه قرار گیرند.